Çocuğunuz 2 yaşındaysa tuvalet alışkanlığını kazandırmaya yönelik çalışmalara başlayabilirsiniz. Genellikle 4 yaşına gelindiğinde bu alışkanlık sağlanmış olur. Gece kuruluğu ise daha zor sağlanmaktadır, 5 yaşına kadar sürebilmektedir. Bu süreçte her çocuğun gelişim hızının farklı olduğu dikkate alınmalıdır. Ailenin çocuğa ihtiyaç duyduğu zamanı tanıması önemlidir.
Stres yaratan faktörler mevcutsa bir süre erteyelebilirsiniz. Eğer yoğun korku ya da öfke belirtileri gösteriyor, tuvaletini uzun süre tutuyorsa ısrarı değil empatiyi artırabilirsiniz. “Şu anda korktun/üzüldün. Sarılalım mı?” gibi cümlelerle duygu ve ihtiyaçlarının görülmesi yardımcı olabilir.
Bu süreçte öncelikle çocuğunuzun tuvaletle ilişkili olan unsurları tanıması ve aşina olması gerekmektedir. Çişi ile kakasının ne olduğunu ve ne işe yaradığını anlatabilirsiniz, tuvalet kağıdını koparıp sifonu birlikte sıkabilirsiniz, sırayla tuvalete oturabilirsiniz. Ona özel, birlikte süsleyeceğiniz ve inceleyeceğiniz bir lazımlık kullanılması da yararlı olabilir.
Uykudan önce mutlaka tuvaleti kullanması sağlanmalıdır. Yatmadan bir iki saat önce sıvı alımı sınırlandırılmalıdır. Sağlıklı beslenme ve bol sıvı tüketimi önemlidir. Rahat ve düzenli dışkılama tuvalet eğimini kolaylaştırır. Özellikle düzensiz dışkılama varsa önceliğiniz çocuğunuzun tuvalet ihtiyacını fark etmesi yönünde olmalıdır. Tuvaletini yaparken çömelebilir, zorlanma belirtileri gösterebilir; siz de bu belirtilerin ne anlama geldiğini o anda ona açıklayabilirsiniz.
Tuvalet rutinini daha net görebilmek adına çizelgelerden yararlanabilirsiniz.
Hazırlık aşamasında bir süre bezi varken onu lazımlığa oturtun. Daha sonra çizelgeye uygun zamanlardan 10 dakika önce, bezsiz şekilde lazımlığa oturtun ve neden onu oturttuğunuzu anlatın. Tuvaletini etmiyorsa kaldırın, beş dakika başka bir etkinlikle ilgilenmesini sağlayın sonra tekrar oturtun. Tuvaletini yapıyorsa bunu vurgulayın, yapmıyorsa kızmadan, utandırmadan tuvaletten çıkarın.
Süreci aşamalara bölmek yararlı olacaktır. Bu aşamaları çocuğunuza göre biçimlendirebilirsiniz. Örn. Şortunu indir, iç çamaşırını indir, tuvalete otur, tuvalet kağıdını kullan, iç çamaşırını kaldır, şortunu kaldır, sifonu çek, elini yıka. Bu aşamaları gösteren resimli kartlardan yararlanabilirsiniz. Doğrudan uygulamaya geçmek yerine önce bir süre resimleri anlatın, birlikte sıralayın, oyuncaklarla canlandırmalar yapın. Çocuğunuzun hazır olduğunu düşünüyorsanız, uygulama adımına geçebilirsiniz. Bu süreçte videolardan ve resimli kitaplardan da faydalanabilirsiniz. Sadece tuvalette yanına alacağı bir oyuncak verebilirsiniz.
İlerlemesini anında ve abartısız şekilde dile getirebilirsiniz ancak başarısı kadar çabasını da övmeniz oldukça önemlidir. Evde baskın konunun bu olmamasına ve bunun bir güç mücadelesine evrilmemesine özen gösterin.
